
در کودکان كشيدن مو، همانند لگد زدن، گاز گرفتن، نيشگون گرفتن و زدن، از راههايى به شمار می رود كه كودك به وسيله آن سعى در كنترل محيط اطرافش داراست. دلايل زيادى براى اين رفتارها موجود است، ولی واضحترين آنان اين است كه كودك فهميده كه چه كارهايى واكنش ديگران را به همراه داراست.
به گفته مارك رابرتز، پروفسور دانشکده ايداهو در حرفه روانشناسى بالينی، اين رفتار كودك درست مثل زدن كليد و روشن شدن چراغ است. كودك با خودش مىگويد: چه جالب! وقتى موهاى خواهرم را مىكشم، او جيغ مىكشد! شايد هم دليل موی كشيدن از دید وی، متوقف كردن يك واقعه ناخوشايند است. مثلاً دوستش مىخواهد لوازم بازيش را بگيرد و با كشيدن مويش دست از اين كار بر مىدارد. از آنجايى كه مهارتهاى شناختى كودك، در حال پرورش است، وی با اين كار شرايطى را كه برايش پيش آمده كنترل مىكند. به آن صحنه ای فکر کنید که زمانی خواهر بزرگتر در حال برداشتن آخرین شیرینی است و کودک شما می خواهد با کشیدن مو وی صدی جیغش را در آورد. به احتمال زياد شما وارد فعالیت مىشويد و خواهر بزرگتر را بدون چاره مىكنيد، شيرينىاش را با وی تقسيم كند. احتمالاً دفعه بعد، خواهر بزرگتر قبل از اينكه آخرين شيرينى را بردارد كمى فكر مىكند.
در شرایطی که كودكتان موهاى خودش را مىكشد، احتمالاً غمگین يا نگران است. اين اخلاق حتى مىتواند نماد نوعى مشکل عصبى باشد. درحالتی که در اينباره حس نگرانى مىكنيد با پزشكش صحبت كنيد.
با عادت كشيدن مو چه بايد كرد
۱ – باید به او بگویید که با این کار چيزى نصيبش نمىشود. اين كليدىترين راهحل براى متوقف كردن اخلاق بدش است. با ناديده گرفتن كارش، به وی مىفهمانيد كه اين روش عملى است و وی با كشيدن گیسو، مىتواند به خواستهاش رسد. به آن وضعیتی فکر کنید كه كودك شما در حال کشیدن مو دوست خود است و قصد دارد لوازم بازى اورا بگيرد و شما بدون كوچكترين اشارهاى، نسبت به اتفاقى كه رخ داده، مىرويد تا براى كودكتان قصه تعريف كنيد و حواسش را پرت كنيد. كودک ها اثرهای متقابل رابطه ها اجتماعى را درك نخواهند کرد، صرفا آن چیزی را که با کشیدن مو به دست خواهند آورد را درک می کنند. آن ها می خواهند احساس ترحم شمارا نسبت به خودش برانگيزد و شمارا از آنِ خودش كند. كار درستى كه بايد انجام دهيد اين است كه فورا بعداز كشيدن مو، لوازم بازى را به دوستش بازگردانيد و همزمان بگوييد ما، موی نمىكشيم! همين چندین كلمه كافيست. در اين تكنيك بايد سريع کار كنيد زيرا كودكان در لحظه زندگى مىكنند. با اينكار مىفهمد كه مو كشيدن حاصلى نداشت و لوازم بازى را از دست داد.
۲ – وقتى كودك موى كسى را مىكشد، نخست مشتش را باز كنيد و شخص قربانى را نجات دهيد. آنگاه دستش را محكم بگيريد و بگوييد: ما، مو نمىكشيم! موی كشيدن درد دارد! آن گاه در صورتیکه خواستيد مىتوانيد از طریق مهلت دادن، استفاده كنيد. اورا بر روى صندلى بنشانيد و خودتان نیز كنارش بايستيد. البته هیچ وقت در اين يكى , دو دقيقه با وی صحبت نكنيد. وقتى مهلت يكى دو دقيقه اى به پایان رسید، در رابطه وضعيتى كه پيش آمده با او صحبت كنيد. حتى در صورتیکه هنوز مهارت زبانى وی كامل نشده و نمىتواند سخن كند، اين كار را بكنيد. زيرا نشان مىدهيد كه مشكلات را بايد با صحبت كردن حل كرد نه چيز ديگرى نظیر موی كشيدن. از وی سؤال كنيد مى دانى چه كارى كردى كه نادرست بود؟ پس از جوابش ادامه دهيد به نظرت چرا نادرست بود؟ نگران نشويد درصورتیکه مىگويد زیرا بايد تنبيه مىشدم.
از نگاه رشدى اين جواب عاديست. شما ادامه دهيد: آری درحالتی که موی بكشى تنبيه مىشوى البته ما بايد به يك چيز ديگر نیز فكر كنيم. ما نبايد موى ديگران را بكشيم زیرا ممكن است به آن ها صدمه بزنيم! منتظر معجزه نباشيد كه بعداز اين مكالمه همه چيز درست شود. کودک ها خیلی سخت درک می کنند و انقدر بايد اين موضوع برایشان تکرار شود تا در نهايت بفهمند كه با اين كار نتيجهاى نمىگيرند. پایداری كنيد و تسليم نشويد. به مرور كه مهارت كلامى وی خوب تر شد، به او ياد دهيد كه از حرف كردن براى حل مشكلش استفاده كند.
۳ – هيچگاه تلافى نكنيد. هیچ گاه سعى نكنيد مو هايش را بكشيد تا به وی اثبات كنيد كه اين كار چقدر دردناك است. انگیزه كودك از كشيدن موی , ايجاد تغيير در شرايط است مثلاً مىخواهد دوستش را از تلاش براى تصاحب کردن عروسكش منصرف كند، نه اينكه به كسى آزار برساند. ولی پيامى كه از كار شما دريافت مىكند اين است: براى اصلاح كردن اخلاق كسى، بايد تلافى كنى. در صورتيكه شما بايد الگوى وی باشيد و به وی ياد دهيد كه در هر شرايطى به جاى آزار رساندن به ديگران، بايد از كلمات، براى بيان خواسته هايش، كمك بگيرد.